آب 75 درصد سطح زمین را می پوشاند. آب یکی از پر حجم ترین منابع طبیعی زمین است. البته بیش از 97 درصد آب کره زمین در اقیانوس ها یافت می شود. آب اقیانوس ها شور است، به این معنی که حاوی بسیاری از مواد معدنی همانند نمک است. تنها 2.78 درصد آب زمین به صورت آب شیرین وجود دارد که به وسیله انسان ها، جانوران و برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. فراوانی آب شور در مقابل کمبود آب شیرین یکی از مشکلات مربوط به منابع آب جهان است که انسان ها در حال کار اند تا آن را حل کنند. برای آب شیرین اغلب تقاضای بالایی وجود دارد چراکه چنان که گفتیم برای مصرف انسان و حیوان، بهره برداری صنعتی و آبیاری برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. سه چهارم آب شیرین را می توان در یخ و یخچال های طبیعی، رودخانه ها، دریاچه های آب شیرین مانند دریاچه های بزرگ آمریکای شمالی و در جو زمین به صورت بخار آب یافت.

بقیه آب شیرین زمین را می توان در اعماق زمین در سفره های آب پیدا کرد. همه آب زمین بسته به جایگاه آن در چرخه آب به شکل های مختلف به گردش درمی آید.نزدیک به سه چهارم آب شیرینی که در طول یک سال مصرف می شود درواقع برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. کشاورزانی که می خواهند به کشت محصولات آب دوست در منطقه نیمه خشک بپردازند آب را طی فرآیندی که به نام آبیاری شناخته می شود از منطقه ای دیگر به سوی مزارع خود منحرف می کنند.روش های مختلفی برای آبیاری وجود دارد. از رها کردن آب با سطل بر روی زمین های کشت شده گرفته تا منحرف کردن آب از رودخانه و یا چشمه ای نزدیک به مزارع کشاورزی از طریق حفر کانال و یا پمپاژ آب از یک منبع آب زیرزمینی به سطح و آوردن آن به مزارع از طریق سیستم لوله کشی.صنعت نیز به آب شیرین متکی است. آب در همه امور، از برداشت چوب برای ساخت کاغذ گرفته تا پردازش نفت به بنزین خودرو مورد استفاده قرار می گیرد. مصارف خانگی آب کوچک ترین بخش استفاده از آب شیرین را تشکیل می دهد.آب در خانه برای محوطه سازی (نگهداری از چمن سبز و باغچه)، برای پخت و پز، نوشیدن و حمام کردن استفاده می شود.

 

⊕ مصرف بیش از حد آب و دسترسی به آب

گرچه ممکن است آب شیرین به عنوان یک منبع آب فراوان به نظر برسد و برای برخی از جمعیت ها هم به طور کامل در دسترس باشد اما برای دیگران این امر صادق نیست. بلایای طبیعی و شرایط جوی و آب و هوایی ممکن است باعث کمبود آب و خشکسالی شود که می تواند برای بسیاری از کسانی که تنها به یک منبع ثابت آب متکی اند مشکل ساز شود.مناطق خشک سراسر جهان به خاطر متغیر بودن میزان بارش سالانه در برابر خشکسالی آسیب پذیرتر اند. در موارد دیگر، مصرف بیش از حد آب می تواند به مشکلاتی منجر شود که بر تمام مناطق جهان هم از نظر محیطی و هم از نظر اقتصادی تأثیرگذار باشد.تلاش ها برای ترویج کشاورزی در مناطق نیمه خشک آسیای مرکزی در از اواسط تا اواخر قرن بیستم، آب دریای آرال را به طور قابل توجهی تخلیه کرد. اتحاد جماهیر شوروی می خواست در نقاط نسبتاً خشک قزاقستان و ازبکستان پنبه کشت دهد بنابراین کانال هایی برای منحرف کردن آب رودخانه ها برای آبیاری مزارع ساخته شد.در نتیجه، حجم آبی که از سیردریا و آمودریا به دریای آرال می ریخت به شکل قابل توجهی کمتر از قبل شد. رسوباتی که از بستر سابق دریاچه در معرض باد قرار گرفتند نیز پراکنده شدند و باعث آسیب به محصولات کشاورزی شدند و تقریباً صنعت ماهیگیری محلی از بین رفت. سلامت ساکنان محلی نیز تحت تأثیر قرار گرفت. همه اینها فشار بیش از حدی بر این منطقه وارد کرد.دسترسی به منابع آب در یک منطقه و حتی یک شهر هم می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال برخی از ساکنان شهر جاکارتا در اندونزی نسبت به بقیه آبی با کیفیت کمتر دریافت می کنند و بهای کمتری هم می پردازند. این اتفاق در مناطقی رخ می دهد که در آنها میزان دسترسی به آب برای ساکنانش تا حد زیادی متفاوت است.

 

⊕ راه حل هایی برای مدیریت کمبود آب

نگرانی درباره کمبود در دراز مدت آب در منطقه غرب آمریکا چند رویکرد را برای حل مشکل مطرح کرد. خشکسالی چندین سال پیاپی در قرن حاضر در ایالت کالیفرنیا رخ داد. این موضوع باعث نگرانی کشاورزان درباره آبیاری محصولات کشاورزی شان شد. تلاش های سازمان های خصوصی برای ذخیره آبهای زیرزمینی در سال های مرطوب تر امکان توزیع آب برای کشاورزان را در طول سال های خشکسالی فراهم کرده است.این نوع از برنامه های اعطای آب که به عنوان بانک خشکسالی شناخته می شود، تسکینی برای کشاورزان نگران است.راه حل دیگر برای مقابله با مشکل کمبود منابع آب، شیرین کردن آب است که طی آن آب شور به آب شیرین تبدیل می شود. این فرایند از زمان ارسطو استفاده می شده است. روند کار اغلب چنین است که آب دریا جوشانده می شود و بخار تولید شده از باقی مانده نمک و مواد معدنی دیگر گرفته و جدا می شود. این فرایند به عنوان تقطیر شناخته می شود.علاوه بر این روش، اسمز معکوس نیز می تواند برای ایجاد آب شیرین مورد استفاده قرار گیرد. آب دریا از طریق یک غشای نیمه تراوا غربال می شود که در نتیجه آن یون های نمک غربال می شود و آب شیرین به جا می ماند. در حالی که هر دو روش در ایجاد آب شیرین بسیار مؤثرند اما به طور کلی فرایند نمک زدایی می تواند بسیار گران تمام شود و به انرژی زیادی هم نیاز است.فرایند شیرین کردن آب بیشتر برای ایجاد آب آشامیدنی به کار می رود تا برای فرآیندهای دیگر مانند آبیاری محصولات کشاورزی و بخش صنعت.چند کشور از جمله عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی برای ایجاد آب آشامیدنی و استفاده از کارخانه های آب شیرین کن خود به شدت به دستگاه های آب شیرین کن متکی اند.یکی از مؤثرترین روش های موجود برای مدیریت منابع آب، حفظ آنها است. پیشرفت های تکنولوژیکی به کشاورزان کمک کرده اند سیستم های آبیاری مؤثرتری را برای زمین های کشاورزی شان به کار گیرند به طوری که بتوانند رواناب ها را بازیافت کنند و دوباره مورد استفاده قرار دهند.بازرسی منظم سیستم های آب شهری و مکان های تجاری می تواند به شناسایی هر گونه مشکلی کمک کند و برای مشکل بهره وری در پردازش و تحویل آب راه حلی ایجاد کند. ارایه آموزش به مصرف کنندگان درباره حفاظت از آب خانگی می تواند به کاهش مصارف خانگی آب و حتی به پایین آوردن قیمت ها کمک کند.

به آب به عنوان یک کالا فکر کنید، منبعی که مدیریت مناسب و مصرف عاقلانه آن به تأمین دایمی آب در سراسر جهان و دسترسی به آن کمک خواهد کرد.

 

منبع:

https://www.thoughtco.com/what-are-water-resources-1435834